Begrippen

Een lijst met begrippen en korte uitleg. Zoveel mogelijk op alfabet. De lijst wordt continu bijgewerkt en aangevuld met nieuwe begrippen; kom dus af en toe eens terug. Als je wil zoeken naar een begrip, gebruik dan de zoekfunctie van je browser.

Broodkruimelspoor
Een broodkruimelspoor is alles wat iemand deed in zijn of haar leven en op dit moment daar nog steeds de bewijzen van zijn te vinden. De broodkruimels zijn de stukjes bewijs uit het verleden en deze leiden dan naar de betreffende persoon in het heden. Het is bekend uit het sprookje van Hans en Grietje, waar Hans een echt broodkruimelspoor achterlaat om later de weg terug te kunnen vinden in het donkere woud. Iemands broodkruimelspoor is belangrijk om te kunnen bepalen of hondenfluitjes met een hoge Plausible Deniability als zodanig zijn bedoeld. Een politicus die bijvoorbeeld in 2016 financiële steun ontving van neo-nazi’s, in 2017 een toespraak hield op een extreemrechts congres en in 2018 lachend en omarmd op de foto stond met een algemeen bekende neo-nazi en nu zichzelf verspreekt over het Vierde Rijk, zal zich waarschijnlijk niet hebben versproken, maar zal onbeschaamd hebben gefloten. Een broodkruimelspoor is echter geen bewijs en zelfs de combinatie van een duidelijk extreemrechts broodkruimelspoor en een vermoedelijk hondenfluitje, is geen sluitend bewijs voor fluiten. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het ‘OK-gebaar’. Dit hondenfluitje heeft zo’n bizar hoge Plausible Deniability, dat zelfs een overduidelijk broodkruimelspoor niet sluitend hoeft te zijn. Het broodkruimelspoor is dan ook een hulpmiddel om te achterhalen met wie je te maken hebt, maar het is geen sluitend bewijs voor extreemrechts gedachtegoed en gefluit in het heden.

Extreemrechts, Far Right
Met extreemrechts wordt een (politieke) ideologie aangeduid die veel verder rechts ligt dan gematigd rechts. De term is wat vertekenend, omdat extreemrechts in veel gevallen niet een simpele versterking is van rechts, maar eerder een verbuiging. Zo is gematigd, economisch rechts, zoals neoliberalisme, om het zo even te noemen, doorgaans tegen te veel staatsbemoeienis en voor een kleine, ondersteunende overheid. Extreemrechts gedachtegoed daarentegen leidt vrijwel altijd tot een totalitaire overheid, wat overduidelijk geen kleine en ondersteunende overheid is. Ook het kapitalisme, wat onder gematigd rechts als een belangrijke peiler wordt gezien, lijkt bij extreemrechts te worden overschaduwd en ingekapseld door extreem nationalisme en een meer fascistoïde ideologie, dan wel openlijk fascisme en racisme. Veel aanhangers van extreemrechts zijn dan ook fascistisch en racistisch te noemen. Extreemrechts wordt dan ook gebruikt als parapluterm voor groepen, zoals: wit-nationalisten, wit-supremacisten, (neo-)nazi’s, fascisten, racisten, seksisten, homohaters, islamofoben, antisemieten en holocaust-ontkenners. Er zijn veel verschillende theorieën over de vraag of extreemrechts verder weg ligt van extreemlinkse ideologie, ten opzichte van gematigd rechts. De hoefijzertheorie en de vishaaktheorie zijn de meest gebruikte.

False Narrative, Onjuist Verhaal
Een False Narrative, (onjuist narratief) is een onjuiste weergave van (historische) feiten of context met betrekking tot een statement of term. De bekendste is de bewering dat Hitler en zijn partij socialistisch zouden zijn. Er kunnen twee redenen zijn waarom er False Narratives de wereld in worden geslingerd:
1. Bewust. De bedoeling is hier om verwarring te zaaien, iets mooier laten lijken dan het is of was, of, zoals met het Hitler was socialist-voorbeeld, om schuld van het een in de schoenen te schuiven van de ander.
2. Onbewust. Dit zijn meestal de hardnekkige misvattingen, die door veel mensen niet worden begrepen, omdat de diepere kennis mist. Een voorbeeld zou ‘communisme‘ kunnen zijn. Veel mensen denken bij communisme aan een Stalin-achtige totalitaire staat, waarbij iedereen zowat bezwijkt aan hongersnood en de tanks dagelijks door de straten rollen. In werkelijkheid streeft communisme juist géén totalitaire staat na, waar iedereen omkomt van de honger en de tanks door de straten denderen.

Fascist, Fascisme
Een fascist is iemand die het fascisme aanhangt of ten uitvoer brengt. Het fascisme is een maatschappelijk en politiek systeem gebaseerd op een onderscheiding tussen ‘wij’ versus ‘zij’ en het verheerlijken van de staat, die binnen fascisme altijd op de eerste plaats komt te staan. Een fascistisch politiek systeem omvat meestal een sterk autoritaire leider; de dictator van de staat. Wie ‘wij’ zijn en wie ‘zij’ zijn in het wij- versus zij-denken, is vormvrij en wordt doorgaans bepaald door de leiding of de partij van het fascistische systeem. Fascisme is bekend geworden onder het bewind van de Italiaan Mussolini in de jaren ’30. Het fascisme als politiek systeem kenmerkt zich doorgaans door een zeer sterk nationalistisch, oorlogszuchtig en totalitair regime, waar racisme hoogtij viert. Kapitalisme wordt binnen fascisme niet zozeer ontmanteld, maar ingelijfd als instrument dat de staat dient. Niet zelden resulteert het uiteindelijke fascisme in onmenselijke deportaties, genocides en gewelddadig imperialisme.

Fluiten, Fluiter
Fluiten is het blazen op het hondenfluitje door iemand. Degene die fluit is de fluiter. Fluiten is dus het doelbewust inzetten van een hondenfluitje als zodanig door een persoon; de fluiter dus. Een term gebruiken dat ook een hondenfluitje is, maar niet als zodanig wordt ingezet, wordt niet gezien als fluiten, maar als normaal gebruik van de term. Iemand die dus bijvoorbeeld een ‘OK-gebaar’ laat zien en daarmee daadwerkelijk ‘OK’ of ‘Fantastisch’ mee bedoelt, is dus niet aan het fluiten en is daarmee zelf geen fluiter.

Hond
Een hond is in de politieke context iemand die het hondenfluitje hoort. De naam hond heeft zowel een negatieve als een positieve connotatie, afhankelijk van wie er wordt bedoeld. Opvallend is dat de term vrijwel alleen wordt gebruikt door mensen die strijden tegen hondenfluitjes en ongelijkwaardigheid. Om personen aan te duiden die ook tegen hondenfluitjes strijden, heeft het een positieve connotatie. Het staat voor een scherpe blik en scherpe oren. De beoogde doelgroep van het hondenfluitje (doorgaans mensen op extreemrechts) worden ook honden genoemd, maar dan met een negatieve connotatie. Een zin als “Als schuimbekkende honden liepen ze achter hun fluitende Führer aan” is dan ook duidelijk bedoeld om de beoogde doelgroep te omschrijven.

Hondenfluitje, Dog-whistle
Een hondenfluitje is een enkele term met een doelbewuste, dubbele betekenis voor twee groepen toehoorders.
Lees hier de uitgebreide uitleg.

In-fighting
Met in-fighting wordt bedoeld: een sterke discussie of ruzie binnenin een groep gelijkgestemden. Binnen de politieke context wordt hiermee een sterke discussie of ruzie bedoelt binnen een partij of binnen een groep personen die dezelfde ideologie delen. Soms leidt in-fighting tot afsplitsing of opheffing van een partij of groep.

Intersectionaliteit, kruispuntdenken
Het kruispuntdenken (intersectionaliteit, van ‘intersecties‘), slaat op het herkennen en erkennen van de diverse facetten die een persoon aan eigenschappen kan bezitten, die op hun beurt deze persoon op institutionele-, dan wel systematische wijze kunnen beïnvloeden in diens leven. Dit is even een lastige zin om uit te pakken, maar daarom hebben ze bij One World de moeite genomen dit helder uit te leggen.
Lees ‘kruispunten’ op oneworld.nl.
Interectionaliteit staat binnen de linksprogressieve kant van het politieke spectrum recht tegenover iedere vorm van reductionisme, waarbij klasse-reductionisme de bekendste is.

Klasse-reductionist, Klasse-reductionisme
Een klasse-reductionist is iemand die de denkpatronen volgt van het klasse-reductionisme.
Klasse-reductionisme gaat ervan uit dat intersectionele zaken, zoals racisme, haat jegens LHBTQ+, islamofobie, etc kunnen worden opgelost als het hoofdprobleem, de klassenongelijkheid wordt opgelost. Het klasse-reductionisme gaat er dan ook van uit dat bijvoorbeeld racisme en homohaat puur en alleen wordt veroorzaakt door klassenongelijkheid. De focus van klasse-reductionisten ligt dan ook hoofdzakelijk op het omverwerpen van het kapitalisme. Men ziet dit gedachtegoed in beperkte mate vaak terug bij een sterk anti-kapitalistische politieke partij, zoals de SP. Het tegenovergestelde van klasse-reductionisme, binnen het links-progressieve spectrum, is intersectionaliteit.

Larping, Larper, Larpen
Larping staat voor Live Action Role-Playing (LARPing). Iemand die aan larping doet, is een larper; hij/zij/hen is dan aan het larpen. Larpen is een bezigheid waarbij mensen zich verkleden als historische, hedendaagse of fictieve personages en het gedrag van deze persoon proberen na te spelen. Dus iemand die zich verkleedt als een ridder en het gedrag van een ridder naspeelt, is in deze context een larper. Vaak worden er zogenaamde larp-sessies gehouden met vele gelijkgestemden. Zo kunnen historische veldslagen worden nagespeeld, of juist fantasyverhalen worden nagespeeld met een groep. In linksprogressieve kringen wordt er met een larper iemand bedoelt die bepaalde retoriek bezigt, zich op een bepaalde manier kleedt en zich op een bepaalde manier uit, waarmee vrij direct duidelijk wordt welke ideologie deze persoon aanhangt. Denk bijvoorbeeld aan iemand die met legerkistjes met rood/witte veters, bomberjack en een hakenkruistattoo in de nek, letterlijk rondmarcheert door de straten, zwaaiend met een nazi-vlag en daarbij constant ‘Sieg Heil‘ roept. Dit is een overduidelijk voorbeeld van een larper in deze context; iemand die een wit-supremacist of nazi probeert na te spelen [en het waarschijnlijk ook is]. Larping kan ook minder opvallend plaatsvinden. Het spreken in Latijn door Thierry Baudet, kan ook worden gezien als een vorm van larping; het nadoen van een conservatief intellectueel.

Massa
Een groep bestaand uit personen, zoals ‘Jan met de pet’ en ‘de gewone burger’. De groep met doorsnee personen, voor zover deze in een dergelijk hokje vallen te plaatsen. Meestal wordt hier een grove meerderheid personen mee bedoeld in een gegeven groep en context. In een standaard Links/Rechts-politieke context worden hiermee stemmers op het midden bedoeld (centrum). Afhankelijk van sub-context worden ook gematigd links en gematigd rechts hierbij geplaatst. Liberalen vallen doorgaans ook onder de massa.

Misthoorn, Fog Horn
Een misthoorn is de tegenhanger van een hondenfluitje. Zoals wellicht reeds bekend, maakt een misthoorn vreselijk veel lawaai over een lange afstand. In overdrachtelijke zin betekent het dan ook een term, bedoeld als hondenfluitje, waarbij de gecodeerde boodschap van het hondenfluitje ook duidelijk en in de bedoelde context plaatsbaar, te horen valt door de overgrote meerderheid van toehoorders; de massa. Dit bestempelen als misthoorn gebeurt vaak bij hondenfluitjes die zeer bekend zijn geworden bij de massa en waarbij de Plausible Deniability laag is. Boreaal of cultuurmarxisme zou men in 2020 al wel voorzichtig kunnen bestempelen als misthoorns, om een paar voorbeelden te geven.

Plausible Deniability
De Plausible Deniability staat letterlijk voor Aannemelijke Ontkenbaarheid. Het geeft de mate aan waarin het handelen, van bijvoorbeeld een politicus, dat leidt tot een bepaald negatief of maatschappelijk onverantwoord effect, kan worden ontkent door deze handelende persoon. Door vaag, dubbelzinnig en abstract te spreken en te handelen verhoogt men de Plausible Deniability. Men kan zich immers achteraf beroepen op deze vaagheid, dubbelzinnigheid of abstractie. Hondenfluitjes zijn gesprekstechnieken om een controversiële boodschap via een publiek medium te verspreiden, maar daarbij ook de Plausible Deniability van deze boodschap te verhogen.

PoC
People of Color, letterlijk: Mensen van Kleur. PoC is een afkorting om mensen, wereldwijd, mee aan te duiden die niet van witte, Noord-Europese oorsprong zijn. De meerderheid van de mensen op de wereld zijn statistisch gezien onderdeel van de PoC.

Racist, Racisme
Een racist is iemand die onderscheid maakt tussen de waarde van verschillende personen afhankelijk van het vermeend ‘ras‘, huidskleur, afkomst en in sommige gevallen, het cultuurgebonden geloof van deze personen. Het zien en erkennen van fysieke en biologische verschillen, zoals het verschil in huidskleur, op zichzelf staand is geen racisme. Racisme is het wanneer deze verschillen ook een structureel, systematisch of institutioneel verschil in aanzien, kansen en/of respect inhouden. Binnen linksprogressieve kringen en waar algemene wetenschappelijke consensus over bestaat is dat het hedendaags racisme, voortkomt uit een door mensen ontwikkeld systeem om m.n. zwarte mensen -ten bate van het kapitalisme- te onderdrukken. Hieruit zijn de Nazistische ‘rassenleer’, Jim Crow-wetten, maar zo ook de Trans-Atlantische slavenhandel ontstaan. Het is voor mij wel een lastig volledig te omschrijven begrip in een kort stukje. Dus als iemand hier aanvulling voor heeft, DM me even op twitter!

Single Shot Only, One Time Pass
Met Single Shot Only (Of One Time Pass) wordt bedoeld dat de Plausible Deniability waar een hondenfluiter zich achter verbergt, slechts één keer kan werken. Dit geldt voornamelijk voor hondenfluitjes, waarvan de daadwerkelijke betekenis of context niet bekend is bij de massa en waarbij er door de fluiter beroep wordt gedaan op deze onwetendheid (“Ik wist het niet dat…”). In feite verbergt de fluiter zich achter de boodschap die de massa zou horen. Dit kan alleen met hondenfluitjes die berusten op algemene onwetendheid, de zogenaamde false narratives. Hitler was Links, Pepe the Frog en de Confederate War Flag zijn dergelijke hondenfluitjes. De Single Shot Only ontmaskert de hondenfluiter indien deze doorgaat met het gebruik van het hondenfluitje, nadat deze persoon kennis heeft genomen van de daadwerkelijke betekenis van het gefloten hondenfluitje.

SJW, Social Justice Warrior
Een SJW of Social justice Warrior is een van oorsprong negatieve term om iemand mee aan te duiden die intersectioneel en actief strijdt voor gelijke rechten voor ieder persoon op de wereld. Te denken valt aan anti-fascisten, anti-racisten, mensenrechtenactivisten, feministen en pro-LHBTQ+ groepen. De term is bedacht door extreemrechtse personen, om de door hun vermeende lichtgeraaktheid van dergelijke groepen uit te lichten als een soort snowflake-generatie. SJW’s hebben sinds kort (2017) deze term zelf overgenomen als een soort geuzennaam en veel mensen die intersectioneel en actief strijden voor gelijke mensenrechten noemen zichzelf nu ook SJW.

Stiefelnazi
Een Stiefelnazi (Vanuit het Duits: Stiefel = laars, Nazi = nazi) is een (neo)nazi die zich openlijk nazistisch uit. Dit kan zich kenmerken door openlijk nazistische uitspraken, dragen van nazi-emblemen en kistjes met bomberjack, of bijvoorbeeld het laten zetten van een hakenkruis-tattoo op een zichtbare plek. Vaak combineert een Stiefelnazi meerdere vormen van uitingen. In de regel hanteert een Stiefelnazi geen hondenfluitjes. Een Stiefelnazi is doorgaans zeer trots om zich als zodanig te uiten, dus hondenfluitjes zijn vanuit die optiek dan ook niet nodig. Dit in tegenstelling tot de Krawattennazi (Stropdasnazi).

Tankie
Een tankie is iemand die zich verbonden voelt met de militaire en autoritaire stijl van communisme die werd gevoerd in bijvoorbeeld de Sovjetunie door Josef Stalin en de Volksrepubliek van China. Soms wordt ook zelfs het bewind van Noord-Korea hierbij geschaard. Militaire parades -met voornamelijk tanks, dus, vandaar de naam-, een sterke leider, proletariaat in militaire uniformen, hammers, sikkels en andere symboliek zijn de elementen die erg in trek zijn bij tankies. Tankies zijn bijna zonder uitzondering sterk klasse-reductionistisch en erkennen sterk leiderschap. Dit staat in essentie haaks op intersectionaliteit; het kruispuntdenken.

Vishaaktheorie, Fish hook theory
Deze theorie geeft een visuele weergave over de verdeling van ideologie op het Links/Rechts-spectrum. De suggestie die door deze theorie wordt gewekt is dat door extreemrechtse politici bewust wordt gezocht naar standpunten die aantrekkelijk zijn voor het centrum, zodat deze stemmers, makkelijk de overstap zullen maken naar extreemrechtse partijen in een democratie. Zijn de extreemrechtse leiders aan de macht, dan kunnen ze hun masker afzetten en komen de misleide centristen er achter dat ze dus aan de extreemrechtse haak zitten. Tegen die tijd kunnen de extreemrechtste leiders hun tot dusver verborgen agenda afwerken, omdat ze nu de macht hebben verworven die ze daar toe in staat stellen. De agendapunten zijn doorgaans fascistisch van aard.